Overgewicht is een hoger lichaamsgewicht dan op grond van de lichaamslengte gezond kan worden genoemd. Overgewicht is vrijwel altijd het gevolg van een ? meestal geleidelijke ? toename van de hoeveelheid vetweefsel. Dit komt omdat de opslagcapaciteit voor suikers (koolhydraten) en eiwitten (proteïnen) beperkt is, maar die voor vetten (triglyceriden) vrijwel onbeperkt is.

Licht tot matig overgewicht (dit wordt 'overgewicht' genoemd):
- BMI-index: groter dan 27; bijv. een vrouw van 1.80 m die meer dan 87.8 kg weegt of een man van 1.90 m die meer dan 97,5 kg weegt.
- Taille-omtrek: groter dan 80 cm, maar kleiner dan 87 cm (bij vrouwen) of groter dan 94 cm, maar kleiner dan 101 cm (bij mannen).
In Nederland heeft ruim 40% van alle mannen en een kleine 30% van alle vrouwen licht tot matig overgewicht.
De kans op hart- en vaatziekten is bij licht overgewicht 1,5 tot 2 keer groter dan bij normaal gewicht.

Ernstig overgewicht (ook wel 'obesitas' genoemd):
- BMI-index: groter dan 30; bijv. een vrouw van 1,80 m die meer dan 97 kg weegt of een man van 1.90 m die meer dan 108 kg weegt.
Het risico op aandoeningen is dan zo groot dat afvallen dringend geboden is.
- Taille-omtrek: groter dan 88 cm (bij vrouwen) of groter dan 101 cm (bij mannen). De meting van de taille geeft een goede indruk of men tot het appel- of peertype behoort.
In Nederland heeft 4-10% van de bevolking ernstig overgewicht. De kans op hart- en vaatziekten is bij ernstig overgwicht 2,5 tot 4 keer groter dan normaal.

Symptomen van overgewicht

Mogelijke symptomen van overgewicht:
- Verminderde lichamelijke conditie
- Cosmetisch-esthetische bezwaren
- Hart- en vaatziekten (cardio-vasculaire aandoeningen), waaronder bloeddrukverhoging (hypertensie) en aderverkalking (atherosclerose)
- Stofwisselingstoornissen (metaboolsyndroom)
- Suikerziekte (type 2)
- Galblaasaandoeningen
- Gewrichtsontsteking (artritis)
- Trombose (door verhoogde stollingsneiging)
- Cholesterolafwijkingen (dyslipidemie)
- Kanker (bepaalde vormen)
- Psychische klachten
- Geringere levensverwachting

Let op! De wijze van vetverdeling over het lichaam speelt hierbij een grote rol. In het algemeen geldt:
- Hoe groter de taille, des te groter de risico's.
- Het appeltype ('dikke buik', ook wel intra-abdominale obesitas genoemd) loopt een groter risico dan het peertype ('dikke billen').

Behandeling van overgewicht (afvallen, gewichtsvermindering)

Beschikbare behandelingen van overgewicht:
- Aanpassing van het snoep-/eet-/drinkgedrag
- Caloriearm (hypocalorisch) dieet (o.a. minder suiker en koolhydraten, maar meer enkelvoudig onverzadigd vet!)
- Dieet onder leiding van een diëtist(e)
- Meer lichaamsbeweging
- Medicijnen: Reductil® en Xenical®
- Wegzuigen van vetweefsel (liposuctie)
- Chirurgische verwijdering van vetweefsel (plastische chirurgie)

Let op!
- Afvallen is vooral belangrijk bij mensen met overgewicht in en rond de buik (het zgn. 'appel-type', ook intra-abdominale obesitas genoemd) en bij risicopatiënten.
- Het is van groot belang het streefgewicht niet te laag te stellen en ruim de tijd te nemen om af te vallen. Een gewichtsafname van 10-15% vermindert de risico's al aanzienlijk. Het is ook beter om een bepaald gewichtsverlies te handhaven dan steeds meer af te willen afvallen.

Zie ook: gezonde voeding ('Schijf van Vijf')

Oorzaken en risico-factoren van overgewicht

Mogelijke oorzaken van overgwicht zijn o.a.:
- Erfelijk factoren (genetische aanleg): een laag rustmetabolisme speelt naar schatting in 70% van de gevallen een overwegende rol.
- Persoonlijke factoren ('karakter') en sociale factoren: snoepzucht, veel en vet eten, weinig beweging, overmatig alcoholgebruik, etc. spelen naar schatting in 30% van de gevallen een overwegende rol
- Psychische factoren: zie boulimie

Mogelijke risico-factoren voor overgewicht zijn o.a.:
- Het overmatig gebruik van calorierijke tussendoortjes (repen, borrelhapjes en andere hartigheden), ruim tot overmatig alcoholgebruik, stoppen met roken, meerdere zwangerschappen, bepaalde medicijnen (o.a. de anticonceptiepil, bepaalde antidepressiva, antipsychotica, antiepileptica en lithium).
- Combinatie van bovengenoemde factoren (zie ook metabool syndroom)

Zie ook:
- metaboolsyndroom
- boulimie
- gezonde voeding

Terug naar lichaamsgewicht

Medicijnen

Alli®
Xenical® (EU)