Mogelijke behandelingen van vitamine D-tekort(o.a.)
(1) behandeling van de onderliggende darm-aandoening (= causale/curatieve therapie)
(2) aanvulling van het vitamine D-tekort met vitamine-D-preparaten (= substitutie-therapie)
(3) behandeling van de verschijnselen (= symptomatische therapie)

Vitamine D is een belangrijke vitamine die een essentiële rol speelt in een aantal belangrijke processen in ons lichaam. Vitamine D is één van de weinige vitamines die ons lichaam zelf aan kan maken. Het wordt aangemaakt in de huid onder invloed van zonlicht in de huid aangemaakt. Vitamine D3 komt o.a. voor in boter, eieren, plantaardige oliën, sommige vette vissoorten en in met vitamine D verrijkte voedingsmiddelen (o.a. levertraan en bepaalde margarines). De laatste jaren wordt er meer onderzoek gedaan naar vitamine D. Uit onderzoek is steeds duidelijker geworden dat vitamine D meer doet dan alleen zorgen voor sterke botten en tanden. Deze supervitamine is – net als vitamine C – ook nodig voor de weerstand tegen ziekten.

Het lichaam heeft vitamine D nodig om adequaat op ontstekingen te reageren. Zo kan vitamine D aanzetten tot de vorming van een eiwit dat bacteriën onschadelijk maakt.

Vitamine D1 bestaat uit een combinatie van vitamine D2 ( = ergocalciferol) en vitamine D3 ( = colecalciferol). Vitamine D is noodzakelijk voor de opname van calcium ( = \"kalk\") in de darmen. Hierdoor wordt het calcium- ( = hypocalciëmie) en fosfaatgehalte ( = hypofosfatemie) in het bloed te laag, waardoor de botvorming wordt verstoord.
 

De Gezondheidsraad adviseert dagelijks minimaal een kwartier per dag naar buiten te gaan met onbedekt hoofd en handen, zodat de huid kan profiteren van de inwerking van UV-stralen. Dit heeft in de winter geen nut. De zon is in Nederland alleen van april tot oktober fel genoeg om de huid aan te zetten tot productie van vitamine D. Een vuistregel: de huid maakt alleen vitamine D aan als je schaduw korter is dan jijzelf.

SPF factor en aanmaak vitamine D

Steeds meer crèmes voor gezicht en handen bevatten een UV-filter die met SPF factor 15 beschermt tegen zonlicht. Een beschermingsfactor 8 maakt al dat er geen vitamine D meer wordt aangemaakt in de huid. Dagelijkse UV-bescherming is dus goed om huidveroudering te voorkomen, maar het verhoogt het risico op een vitamine D-tekort. Bescherm de huid alleen met een SPF-filter als je langer dan een kwartier in de zon verblijft.

Vaak nodig: extra D

Een gebrek aan vitamine D komt in alle lagen van de bevolking voor, maar met het stijgen van de leeftijd, stijgt ook het risico op een tekort. In Nederland heeft naar schatting de helft van alle ouderen een tekort aan vitamine D. En onder bewoners van verpleeghuizen kan dat zelfs oplopen tot 85 procent.

Hoe dat kan? In onze voeding zit maar weinig vitamine D. Goede bronnen zijn vette vis als haring, zalm, makreel en bokking. Verder zit er een klein beetje vitamine D in vlees, zuivel en eieren en wordt het toegevoegd aan halvarine, margarine en bak- en braadvetten. Maar hoeveel kun je hiervan dagelijks eten? Voor het merendeel van de benodigde vitamine D zijn we dus aangewezen op de productie in de huid. En die loopt terug bij het ouder worden. Daar komt nog eens bij dat oudere mensen minder vaak buiten komen. Het Voedingscentrum adviseert daarom dagelijks – winter én zomer – extra vitamine D voor vrouwen vanaf 50 jaar en mannen vanaf 70 jaar.

In vet oplosbaar

Vitamine D is een in vet oplosbare vitamine, die tijdens de spijsvertering het best wordt opgenomen als er ook wat vet of olie aanwezig is. Neem een supplement daarom bij de maaltijd in, want daarin zit altijd een beetje vet. Of kies voor vitamine D in een met olie gevulde capsule. Er bestaan twee vormen van vitamine D: D2 (ergocalciferol) en D3 (cholecalciferol). Beide vormen zijn actief, maar vitamine D3 heeft een sterkere werking dan D2.

Risicogroepen voor vitamine D-tekort
Volgens de Gezondheidsraad zouden risicogroepen dagelijks voedingssupplementen moeten innemen met 10 mcg vitamine D. Dit is tevens de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid. Risicogroepen zijn onder andere:

  • Kinderen tot 4 jaar.
  • Mensen met een donkere huid.
  • Zwangere vrouwen.
  • Vrouwen die borstvoeding.
  • Wanneer je osteoporose hebt.
  • Wanneer je obesitas hebt.
  • Mensen die weinig met de zon in contact komen, of vaak bedekkende kleding dragen.
  • Vrouwen van 50 jaar en ouder.
  • Mannen en vrouwen ouder dan 70 of wonende in een verzorgings- of verpleegtehuis.

In Amerika zijn er onderzoekers die zelfs stellen dat de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid 25 mcg vitamine D zou moeten zijn.

Bronnen van vitamine D

Vette vis, zoals zalm en makreel, is een belangrijke bron van vitamine D. Er zit ook een beetje vitamine D in vlees en eieren. Daarnaast voegen Nederlandse producenten vitamine D toe aan halvarine, margarine en bak- en braadproducten (met uitzondering van olie). In roomboter zit van nature vitamine D, maar veel minder dan wat er wordt toegevoegd aan margarine en halvarine. Ook aan kunstmatige babyvoeding wordt vitamine D toegevoegd, maar ook aan zuivelproducten voor kleine kinderen. Dan moet je denken aan producten zoals kwark- en yoghurtproducten, peutermelk, etc.
Voedingssupplementen

Vitamine D-preparaten kun je in iedere drogisterij, reformwinkel of apotheek kopen. Het is verkrijgbaar in druppels, pillen, capsules of in een multivitaminen preparaat. Wanneer je zeker wilt weten of dat je een vitamine D-tekort hebt, ga dan naar je huisarts. Deze kan door middel van een bloedtest achterhalen of dat je daadwerkelijk een tekort hebt.

Bronnen: Nationaalkompas.nl en KWF


NB. Vitamine D mag niet onbeperkt worden gebruikt vanwege het gevaar van te hoge calcium- ( = hyper-calciëmie) en fosfaatgehaltes ( = hyper-fosfatemie) van het bloed.

Bronnen: Nationaalkompas.nl en KWF

Terug naar vitamine D-tekort

Laatst aangepast 23 september 2018

Medicijnen

Alfacalcidol Capsules (generiek)
CaD®
Calci-BoneD3®
Calci-Chew D3®
Calcium/Vitamine D3 Kauwtabletten
Calciumcarbonaat/Colecalciferol (Bruis)tabletten (generiek)
Calisvit® 1200 mg/800 IE
Caltrate® 600/400
Colecalciferol Drank/Tabletten/Capsules (vit. D3)
Colecalciferol/Calciumcarbonaat Bruisgranulaat
Colecalciferol/Retinol/Natriumfluoride (zelfzorg)
D-Cura®
Davi-D3®
Devaron® (zelfzorg)
Divisun®
Eenalfadrie® (vit. D3)
Etalpha® (vit. D3)
Kalcipos-D®
Natecal D3 600 mg/ 400 I.E.
Protelos®
Strontiumrenalaat Granulaat
Vitamine D Druppels FNA (zelfzorg)